Iedereen heeft wel eens een rotdag: je baalt, voelt je somber of alleen en hebt nergens zin in. Je hebt een dip. Zo’n dag ertussendoor is heel normaal, de dip gaat meestal vanzelf weer over.
Nare gevoelens kunnen een duidelijke oorzaak hebben. Bijvoorbeeld als iemand iets vervelends en ingrijpends meemaakt. Zoals het verlies van een geliefd persoon of de scheiding van ouders, maar ook pest ervaringen kunnen je somber maken. De sombere gevoelens die hierdoor ontstaan, zijn heel natuurlijk en gewoon. Ze horen bij het proces dat we ‘rouw’ noemen.
Soms gaat een rotgevoel niet vanzelf weg – en dan kan dit een negatief effect hebben op hoe het met je gaat. Op school, thuis of in je vrije tijd. Dan kan het zijn dat je dip geleidelijk een depressie is geworden. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 1 op de 15 jongeren in Nederland last heeft van depressieve gevoelens. Bij bijna 5% van deze jongeren is het geen dip, maar een depressie.
Signalen
Het is belangrijk depressieve klachten op tijd te herkennen. Als je herkent wat er aan de hand is, kun je er zelf iets aan doen, of je kunt hulp zoeken. Hoe eerder je hulp krijgt, des te kleiner is de kans op een ernstige depressie.
Onderstaande signalen kunnen helpen bij het herkennen van je klachten.
- Bijna elke dag en gedurende de hele dag in een sombere of geïrriteerde stemming zijn: je voelt je vaak verdrietig, somber, leeg, hopeloos, alleen en in de put.
- Weinig interesse in leuke dingen doen en als je iets leuks doet, kun je er niet van genieten.
- Verlies van eetlust, of juist heel veel eten.
- Lichamelijke klachten die geen duidelijke oorzaak hebben.
- Slapeloosheid, slecht slapen, of juist veel slapen komt bijna elke dag voor.
- Bijna dagelijks extreem onrustig voelen en moeite hebben om stil te zitten.
- Vaak erg moe en traag zijn in alles.
- Bijna dagelijks last van vermoeidheid of gebrek aan energie.
- Bijna dagelijks last van een gevoel van waardeloosheid of schuldgevoel.
- Moeite hebben met concentreren, denken en beslissingen nemen.
- Vaak denken aan de dood en aan zelfdoding.
Wat betekenen deze signalen?
Als je een korte tijd een of twee van deze signalen hebt, dan ben je tijdelijk minder gelukkig, je hebt een dip.
Blijven deze signalen langere tijd aanhouden? Of heb je vijf of meer van deze signalen? Dan is de kans op een depressie groot. We raden je aan om contact op te nemen met je huisarts.
Daarnaast is het belangrijk om erover te praten met iemand in je omgeving die je vertrouwt. Ook op je school, je opleiding of op je werk zijn er speciale vertrouwenspersonen waar je met dit soort problemen naar toe kunt gaan. Kijk hier wat je verder nog kan doen.
Oorzaken
Iedereen kan depressieve klachten krijgen. Van een oorzaak van een depressie kun je niet spreken. Er zijn meestal meerdere oorzaken die bij elkaar kunnen zorgen dat iemand depressief wordt, zoals:
- Schokkende gebeurtenissen. Zoals de echtscheiding van je ouders, het verlies van een ouder, broer of zus, een ernstige ziekte op jonge leeftijd, (seksueel of lichamelijk) geweld of langdurige pesterijen op school.
- Persoonlijke eigenschappen die invloed hebben. Bijvoorbeeld als je geneigd bent meer aandacht te besteden aan negatieve informatie. Of als je gewend bent om de schuld voor teleurstellingen en mislukkingen altijd bij jezelf te zoeken. Of als je een negatief zelfbeeld hebt en weinig zelfvertrouwen.
- Verandering van school, slechte schoolresultaten en problemen met cultuuraanpassing of discriminatie kunnen bijdragen aan het krijgen van een depressie.
- Aanleg. De een heeft meer aanleg voor depressie dan een ander. Sommige mensen zijn extra gevoelig. Aanleg kan erfelijk zijn, depressie kan dus ‘in de familie zitten’. Maar als je de aanleg voor depressie geërfd hebt, dan wil dat beslist niet zeggen dat je zéker een depressie krijgt. Want ook de factoren in je omgeving hebben invloed.
Tips
Depressie tips
Geef toe. Het is gemakkelijk om te denken dat jouw klachten vanzelf over gaan, maar vaak is dit niet het geval. Geef daarom aan jezelf toe dat je depressief bent. Je bent dan eerder geneigd om hulp te zoeken.
Praat erover met anderen. Je hoeft je niet te schamen voor je depressie. Jouw vrienden of familie kunnen een goede steun voor je zijn.
Kies voor regelmaat. Regelmaat helpt je om grip op je leven te houden. Op tijd naar bed, op vaste momenten eten en vaste rustmomenten geven je houvast. Laat je doen en laten niet bepalen door je depressie. Je bent zelf de baas!
Beweeg regelmatig. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat bewegen helpt tegen een depressie. Ga wandelen of fietsen of kies een leuke sport. Het leukste is om dit samen te doen met familie of vrienden.
Ga leuke dingen doen. Hoe onaantrekkelijk het ook lijkt om verplicht ‘leuke dingen’ te gaan doen; het helpt echt!
Zeg ongezonde gewoonten vaarwel.
Tips voor naasten
Hieronder enkele tips hoe je iemand om kunt omgaan die psychische klachten heeft :
Luister, vraag en oordeel niet. Geef iemand met een depressie de kans om zijn of haar verhaal te doen. Stel open vragen, toon belangstelling en vraag de ander naar zijn gedachten. Iemand met een depressie schaamt zich vaak voor zijn depressieve gedachten.
Sluit de ander niet buiten, maar betrek hem er juist bij. Vaak zie je dat iemand met een depressie geen zin heeft in een verjaardag, een feestje of andere activiteiten. Blijf diegene er wel voor uitnodigen, ook al krijg je geen reactie op de uitnodiging. Die uitnodiging wordt echt erg gewaardeerd.
Blijf belangstellend. Een simpel app- of een sms-bericht met de vraag: ‘Hoe gaat het met je?’ doet de ander al goed. Blijf belangstelling in de ander tonen.
Adviezen kunnen verkeerd vallen. Goed bedoelde adviezen kan de ander opvatten als een verwijt. Degene met een depressie weet zelf best wel wat hij moet doen, maar door de ziekte kan hij het niet. Dus geef geen advies, maar vraag of en hoe je kunt helpen.
Accepteer dat hij of zij weinig kan, word niet boos om vergeetachtigheid en wees niet te kritisch over zaken die misgaan of te lang blijven liggen. Depressieve mensen hebben een overmaat aan zelfkritiek en vaak het gevoel waardeloos te zijn. Een kritische houding van de omgeving is dan extra pijnlijk. Prijs iedere vooruitgang, hoe klein ook. Blijf positief en probeer daarin jezelf te blijven.
Depressieve personen kunnen zelfmoordgedachtes hebben. Geef ruimte en vertrouwen om hierover te praten. Veroordeel deze gedachten niet en adviseer tijdig professionele hulp of zorg dat de persoon contact opneemt met 113 Zelfmoordpreventie.
Zorg goed voor jezelf. Geef je eigen grenzen aan. Durf ook eens ‘nee’ te zeggen. Als het je allemaal teveel wordt, zoek dan professionele hulp of contact met lotgenoten.